Tırnak yeme zararlı alışkanlıklar arasında yer alıyor ve psikolojik olması sebebiyle tedavisi de oldukça güçtür. Tırnak yeme alışkanlığına siz yada çocuğunuz sahipse bazı hususları uygulayarak tırnak yeme alışkanlığına son verebilirsiniz.
Çocukluk yıllarında hemen herkes evde ailesi ya da okulda öğretmenleri tarafından “Evladım elini ağzından çek!” sözüyle uyarılmıştır. Tabii ki bu alışkanlık sadece çocukların değil, stresli bir hayattan dolayı sonradan bu alışkanlığı edinmiş herkesin problemi.
Bu istenmeyen durum tırnaklarda barınan mikroplardan dolayı pek çok sağlık probleminin de tetikleyicisi olabiliyor. Çocukları tırnak yeme alışkanlığından vazgeçirmekse o kadar kolay değil.
Öncelikle tırnak yeme davranışını parmak emme davranışından ayırmamız gerekir. Parmak emme belli bir yaşa kadar davranış bozukluğu olarak değerlendirilmezken, tırnak yeme hangi yaşta ortaya çıkarsa çıksın davranış bozukluğu olarak değerlendirilir.
Tırnak Yeme Alışkanlığına Ne yapmalıyız?
“Yeter artık tırnaklarını kemirdiğin, yapma şunu, bak sana ceza vereceğim…” şeklinde çocuğu azarlamak, korkutmak, ceza vermek gibi zorlayıcı yöntemlerle belki belli bir süre bu alışkanlığı ortadan kaldırabilirsiniz. Ama daha ağır duygusal problemlerin farklı şekillerde ortaya çıkabileceğini bilmelisiniz. Önemli olan çocuğun tırnak yemesine yol açan asıl problemi ortaya çıkarmak ve çocuğun problemle yüzleşmesini sağlamaktır.
Çocuk tırnağını yemeye yeltendiğinde dikkatini başka bir yöne çekmek tırnaklarını kemirme uyarısından daha etkilidir. Örnek olarak; “hadi bana bir bardak su getir, dışarı gezmeye çıkalım…” gibi çocuğa cazip gelebilecek tekliflerle dikkatini başka bir yöne kaydırabilirsiniz. Ayrıca çocuğun elini ve ağzını hareket halinde tutacak “sakız çiğneme, el uğraşları” gibi meşgaleler de etkili olabilir.
Çocuklar korku, tehdit, kaygı, kıskançlık ve güvensizlik doğuracak durumlardan uzak tutulmalıdır. Sözgelimi tırnak yemeyen kardeşi, tırnak yiyenle kıyaslamak gibi yanlış yaklaşımlar çocuğu küçük düşürür, hırçınlaştırır, size ve kendisine olan saygısı zedelenir.
Çocuk anne-babasını kızdırmak için parmağını ağzına götürdüğü zaman (genelde bunun kaynağı ilgi çekmedir) görmezden gelinmeli ve gerekiyorsa o mekân terk edilmelidir. Çocuğa hissettirmeden uzaktan gözlemlemelerinizde eğer yalnız kaldığında çocuğunuz tırnak yemekten vazgeçmişse alışkanlığın sebebi büyük ihtimalle dikkat çekmek içindir.
Sıkıntı hali hayatın çeşitli evrelerinde boy gösterir. Tırnak yeme davranışıyla çocuğunuz yaşadığı sıkıntıyı ifade ediyor. Bu durum çocuğunuzun ileride ağır psikolojik problemler yaşayacağı anlamına gelmez. Panik havasından uzak, daha iyimser bir yaklaşımla problemin çözümü kolaylaşır. Ancak çocuğunuz aşırı derecede tırnak yeme durumundaysa vakit geçirmeden çocuk ve ergen psikiyatrisine başvurun.
Çocuğunuzun tırnak yemesinin sosyal ve psikolojik sebepleri neler?
Üzüntü ve sıkıntı duyguları: Çocuk çok sevdiği bir yakınını, oyun arkadaşını kaybetmişse üzüntüye kapılır. Çevresinden yeterli desteği göremezse can sıkıntısından tırnak yiyebilir.
Gerilim ve kaygı duyguları: Aileye yeni bir kardeşin katılması, çocuklar arasında ayırım yapılması, aşırı kuralcı ve baskıcı eğitim, tırnak yemesine yol açabilir.
Öfke, saldırganlık ve korku: Öfkesini açıkça dile getiremeyen çocuk tırnak yiyerek öfkesini kendine yöneltebilir. Baskılı bir ortamda cezalandırılma endişesi taşıyan çocuk tırnak yiyebilir.
Değersizlik ve güvensizlik: Kendini ifade edemeyen, ilgi-sevgi ortamını bulamayan çocuk üzüntü ve sıkıntısını dışa yansıtır.
Aile içi iletişim sorunları: Aile içinde yaşanan huzursuzluklar, kavgalar, çocuğun tırnak yemesine yol açabilir
Çocuğum Tırnak Yiyor, Ne yapsak Engelleyemiyoruz
Davranış bozuklukları bütün insanlarda çeşitli nedenlerle dönem dönem görülebilir. Toplumda en sık rastlanılan davranış bozukluklarından biri de tırnak yemedir. Tırnak yeme, mikropların kolaylıkla vücuda girmesine neden olduğundan sağlık açısından kişiye zarar verdiği gibi bir zaman sonra görüntüyü bozması açısından da rahatsız edicidir. Tırnakların görünüşü ve yapısı bozulduğu gibi tırnak çevresi ve parmak da zarar görebilmekte, bu da kişiyi daha da olumsuz etkilemektedir. Tırnak yeme ergenlik döneminden önce okulöncesi ve okul çağı çocuklarında daha sıklıkla görülen bir problem olmakla beraber ergenlik çağında ve daha sonrasında da görülebilmektedir. Pek çok kişi tırnak yeme alışkanlığına bir süre sahip olduktan sonra daha sonra bu problemi kendi çabalarıyla yenebildikleri halde bir kısmı bu konuda çok zorluk çekmektedir. Tırnak yeme alışkanlığı sebebe yönelik çözüm şekilleriyle daha sağlıklı bir şekilde çözülebilir. Zira bazı durumlarda tırnak yeme alışkanlığının yerini başka bir davranış bozukluğu mesela dudak içini yeme vb. alabilir. Çocukluk çağı bir uyum çağı olduğu için bütün çocuklarda az çok bazı problemler görülebilmektedir.
Çocuklarda görülen bütün problemler elbette tamamen anne-babanın yanlış davranışlarından kaynaklanmamaktadır. Bununla beraber anne-baba tutumları kişilik gelişiminde çok etkili olduğundan her davranışta olduğu gibi tırnak yeme davranışının düzelmesinde de anne-babaların yapabileceği pek çok şey vardır. Tırnak yeme normalde profesyonel destekle düzelebilecek bir problemdir. İleri durumlarda veya başka problemlerle birlikte ilaç tedavisi de gerekebilir. Çocukluk problemleri daha hızlı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Bununla beraber psikolojik destek kadar anne-babanın yaklaşımı da çok önemlidir.
Tırnak yeme pasif saldırganlık olarak da adlandırılmaktadır. Kişinin çevresindekilere yansıtamadığı öfke duygusunu kendisine zarar vererek yansıtması olarak da yorumlanmaktadır. Yine duygularını düşüncelerini rahat bir şekilde ifade edemeyen kişilerde kendisine zarar verme davranışı daha sıklıkla görülmektedir. Bazı kişiler yaratılışları icabı daha duygusaldırlar. Kişiliğin oluşumunda pek çok neden etkilidir. Bazı kişiler daha duyarlı olup hayat olaylarından daha çabuk etkilenirler. Bu kişilerin stres eşikleri de daha düşüktür. Tırnak yeme bu nedenle ortaya çıkabilir. Duygusal kişilerin streslerle başa çıkma becerilerini geliştirmek, duygusal olduğu kadar mantıklı davranmalarına, duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine yardımcı olmak, sosyal ilişkilerini geliştirici ortamlar hazırlamak yararlı olur. Tırnak yememesi için neler yapılabilir? Tırnak yiyen çocuk daha çok derste, televizyon seyrederken, sıkıntılıyken veya bir şeye dalmışken tırnak yemektedir. Çocuğun stresini boşaltacak faaliyetlere yöneltilmesi yararlıdır. Çocuğun kardeşlerinden ayrı olarak anne-babasıyla bire bir zaman geçirmesi, oyun oynaması, dolaşması, güven ve değer görme duygusunu ve sevildiğine olan inancını artırır, anne-babasıyla nitelikli beraberlik ihtiyacının yerine gelmesini sağlar. Duygusal yapılı çocukların sanat enerjisini boşaltmasını sağlamak, tırnak yeme davranışını azaltabilir. Resim, müzik, kesme yapıştırma, tiyatro vb. faaliyetler, ağaç işleri, marangozluk gibi faaliyetlerle uğraşmak negatif enerjiyi boşaltma veya sanat enerjisini kanalize etme şeklinde tırnak yeme davranışının ortadan kalkmasını kolaylaştırabilmektedir. Spor da vücuttan toksinlerin atılması ve fazla enerjinin boşaltılması açısından yararlı olmaktadır. Yüzme, top oynama, koşma, yürüme teşvik edilmelidir. Anksiyetenin en önemli nedenlerinden biri kişinin yeteri kadar oksijen alamamasıdır. Başta organik problemler olmak üzere oksijenin az alınmasına sebep olan bütün etkenler ortadan kaldırılmalı ve temiz havada bol oksijen alması sağlanmalıdır. Çocuğun çok fazla tırnak yediği zamanlarda eline bir meşguliyet vererek tırnak yeme davranışı azaltılabilir. Televizyon seyrederken çok tırnak yiyen bir çocuktan televizyon seyrederken bir kâğıt parçasını eline alması ve bunu etrafa dökmeden bir kâğıt üzerinde parçalaması istenmiş ve bunu sürekli yapan çocuk problemine yol açan diğer sebeplerin de ortadan kalkmasıyla bu zararlı alışkanlığından zamanla kurtulmuştur. El işi makasıyla renkli kâğıtları küçük küçük kesip bunlarla faaliyet yapması, boncuk dizmesi, hamurla oynaması gibi çeşitli alternatifler düşünülebilir. Kişiler bu alışkanlıktan kurtulmak için pek çok yöntemler denemekte ve bir kısmını kendi kendilerine de gerçekleştirebilmektedirler. Önemli olan bu zararlı davranışın kökenine inmek ve yerine başka bir zararlı alışkanlığın yerleşmesini engellemektir.